ภาษาไทย

ภาษาไทย

                        ภาษาไทย 

เป็นภาษาทางการของประเทศไทย และภาษาแม่ของชาวไทย และชนเชื้อสายอื่นในประเทศไทย ภาษาไทยเป็นภาษาในกลุ่มภาษาไต ซึ่งเป็นกลุ่มย่อยของตระกูลภาษาไท-กะได สันนิษฐานว่า ภาษาในตระกูลนี้มีถิ่นกำเนิดจากทางตอนใต้ของประเทศจีน และนักภาษาศาสตร์บางท่านเสนอว่า ภาษาไทยน่าจะมีความเชื่อมโยงกับ ตระกูลภาษาออสโตร-เอเชียติก ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต

ภาษาไทยเป็นภาษาที่มีระดับเสียงของคำแน่นอนหรือวรรณยุกต์เช่นเดียวกับภาษาจีน และออกเสียงแยกคำต่อคำ เป็นที่ลำบากของชาวต่างชาติเนื่องจาก การออกเสียงวรรณยุกต์ที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละคำ และการสะกดคำที่ซับซ้อน นอกจากภาษากลางแล้ว ในประเทศไทยมีการใช้ ภาษาไทยถิ่นอื่นด้วย

ภาษาไทยสมัยจอมพล ป.[แก้]

ในสมัยที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี มีการปฏิรูปภาษาไทยโดยสภาวัฒนธรรมแห่งชาติเมื่อ พ.ศ. 2485 มีการเปลี่ยนแปลงการสะกดคำมากมาย การเปลี่ยนแปลงหลัก ๆ ที่สังเกตได้มีดังนี้

• ตัดพยัญชนะ ฃ ฅ ฆ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ศ ษ ฬ แล้วใช้ ข ค ค ด ต ถ ท ธ น ส ส ล แทนตามลำดับ
• พยัญชนะ ญ ถูกตัดเชิงออกกลายเป็น 
• พยัญชนะสะกดของคำที่ไม่ได้มีรากมาจากคำบาลี-สันสกฤต เปลี่ยนเป็นพยัญชนะสะกดตามแม่โดยตรง เช่น อาจ เปลี่ยนเป็น อาด, สมควร เปลี่ยนเป็น สมควน
• เปลี่ยน อย เป็น หย เช่น อยาก ก็เปลี่ยนเป็น หยาก
• เลิกใช้คำควบไม่แท้ เช่น จริง ก็เขียนเป็น จิง, ทรง ก็เขียนเป็น ซง
• ร หัน ที่มิได้ออกเสียง /อัน/ ส่วนใหญ่ถูกเปลี่ยนเป็นสระอะตามด้วยตัวสะกด เช่น อุปสรรค เปลี่ยนเป็น อุปสัค, ธรรม เปลี่ยนเป็น ธัม
• เลิกใช้สระใอไม้ม้วน เปลี่ยนเป็นสระไอไม้มลายทั้งหมด
• เลิกใช้ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ เปลี่ยนไปใช้การสะกดตามเสียง เช่น พฤกษ์ ก็เปลี่ยนเป็น พรึกส์, ทฤษฎี ก็เปลี่ยนเป็น ทริสดี
• ใช้เครื่องหมายวรรคตอนอย่างภาษาต่างประเทศ เช่นมหัพภาคเมื่อจบประโยค จุลภาคเมื่อจบประโยคย่อยหรือวลี อัฒภาคเชื่อมประโยค และจะไม่เว้นวรรคถ้ายังไม่จบประโยคโดยไม่จำเป็น

หลังจากจอมพล ป. พิบูลสงคราม หลุดจากอำนาจหลังสงครามโลกครั้งที่สองยุติ รัฐนิยมก็ถูกยกเลิกไปโดยปริยาย อักขรวิธีภาษาไทยได้กลับไปใช้แบบเดิมอีกครั้งหนึ่ง ^[1]

หน่วยเสียง[แก้]

ภาษาไทยประกอบด้วยหน่วยเสียงสำคัญ 3 ประเภท^[2] คือ

1. หน่วยเสียงพยัญชนะ
2. หน่วยเสียงสระ
3. หน่วยเสียงวรรณยุกต์

พยัญชนะ[แก้]

พยัญชนะต้น[แก้]

ภาษาไทยแบ่งแยกรูปแบบเสียงพยัญชนะก้องและพ่นลม ในส่วนของเสียงกักและเสียงผสมเสียดแทรก เป็นสามประเภทดังนี้

• เสียงไม่ก้อง ไม่พ่นลม
• เสียงไม่ก้อง พ่นลม
• เสียงก้อง ไม่พ่นลม

หากเทียบกับภาษาอังกฤษ โดยทั่วไปมีเสียงแบบที่สองกับสามเท่านั้น เสียงแบบที่หนึ่งพบได้เฉพาะเมื่ออยู่หลัง s ซึ่งเป็นเสียงแปรของเสียงที่สอง

เสียงพยัญชนะต้นโดยรวมแบ่งเป็น 21 เสียง ตารางด้านล่างนี้บรรทัดบนคือสัทอักษรสากล บรรทัดล่างคืออักษรไทยในตำแหน่งพยัญชนะต้น (อักษรหลายตัวที่ปรากฏในช่องให้เสียงเดียวกัน) อักษรโรมันที่กำกับเป็นระบบถอดอักษรของราชบัณฑิตยสถาน

	ริมฝีปาก ทั้งสอง			ริมฝีปากล่าง -ฟันบน	ปุ่มเหงือก			หลังปุ่มเหงือก		เพดานแข็ง	เพดานอ่อน			เส้นเสียง
เสียงนาสิก			[m] ม m				[n] ณ,น n						[ŋ] ง ng
เสียงกัก	[p] ป p	[pʰ] ผ,พ,ภ ph	[b] บ b		[t] ฏ,ต t	[tʰ] ฐ,ฑ,ฒ,ถ,ท,ธ th	[d] ฎ,ด d				[k] ก k	[kʰ] ข,ฃ,ค,ฅ,ฆ* kh		[ʔ] อ** -
เสียงเสียดแทรก				[f] ฝ,ฟ f	[s] ซ,ศ,ษ,ส s									[h] ห,ฮ h
เสียงผสมเสียดแทรก								[t͡ɕ] จ c(h)	[t͡ɕʰ] ฉ,ช,ฌ ch
เสียงรัว							[r] ร r
เสียงเปิด			[w] ว w							[j] ญ,ย y
เสียงเปิดข้างลิ้น							[l] ล,ฬ l

* ฃ และ ฅ เลิกใช้แล้ว ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าภาษาไทยสมัยใหม่มีพยัญชนะเพียง 42 ตัวอักษร

** อ ที่เป็นพยัญชนะต้นหมายถึงเสียงเงียบ และดังนั้นมันจึงถูกพิจารณาว่าเป็นเสียงกัก เส้นเสียง

พยัญชนะสะกด[แก้]

ถึงแม้ว่าพยัญชนะไทยมี 44 รูป 21 เสียงในกรณีของพยัญชนะต้น แต่ในกรณีพยัญชนะสะกดแตกต่างออกไป สำหรับเสียงสะกดมีเพียง 8 เสียง และรวมทั้งไม่มีเสียงด้วย เรียกว่า มาตรา เสียงพยัญชนะก้องเมื่ออยู่ในตำแหน่งตัวสะกด ความก้องจะหายไป

ในบรรดาพยัญชนะไทย นอกจาก ฃ และ ฅ ที่เลิกใช้แล้ว ยังมีพยัญชนะอีก 6 ตัวที่ใช้เป็นตัวสะกดไม่ได้คือ ฉ ผ ฝ ห อ ฮ ดังนั้นมันจึงเหลือเพียง 36 ตัวตามตาราง อักษรโรมันที่กำกับเป็นระบบถอดอักษรของราชบัณฑิตยสถาน

	ริมฝีปาก ทั้งสอง		ริมฝีปากล่าง -ฟันบน	ปุ่มเหงือก		หลังปุ่มเหงือก	เพดานแข็ง	เพดานอ่อน		เส้นเสียง
เสียงนาสิก		[m] ม m			[n] ญ,ณ,น,ร,ล,ฬ n				[ŋ] ง ng
เสียงกัก	[p̚] บ,ป,พ,ฟ,ภ p			[t̚] จ,ช,ซ,ฌ,ฎ,ฏ,ฐ,ฑ,ฒ, ด,ต,ถ,ท,ธ,ศ,ษ,ส t				[k̚] ก,ข,ค,ฆ k		[ʔ] * -
เสียงเปิด		[w] ว o(w)					[j] ย i(y)

* เสียงกัก เส้นเสียง จะปรากฏเฉพาะหลังสระเสียงสั้นเมื่อไม่มีพยัญชนะสะกด

กลุ่มพยัญชนะ[แก้]

แต่ละพยางค์ในคำหนึ่ง ๆ ของภาษาไทยแยกออกจากกันอย่างชัดเจน (ไม่เหมือนภาษาอังกฤษที่พยัญชนะสะกดอาจกลายเป็นพยัญชนะต้นในพยางค์ถัดไป หรือในทางกลับกัน) ดังนั้นพยัญชนะหลายตัวของพยางค์ที่อยู่ติดกันจะไม่รวมกันเป็นกลุ่มพยัญชนะเลย

ภาษาไทยมีกลุ่มพยัญชนะเพียงไม่กี่กลุ่ม ประมวลคำศัพท์ภาษาไทยดั้งเดิมระบุว่ามีกลุ่มพยัญชนะ (ที่ออกเสียงรวมกันโดยไม่มีสระอะ) เพียง 11 แบบเท่านั้น เรียกว่า พยัญชนะควบกล้ำ หรือ อักษรควบกล้ำ

• /kr/ (กร), /kl/ (กล), /kw/ (กว)
• /kʰr/ (ขร,คร), /kʰl/ (ขล,คล), /kʰw/ (ขว,คว)
• /pr/ (ปร), /pl/ (ปล)
• /pʰr/ (พร), /pʰl/ (ผล,พล)
• /tr/ (ตร)

พยัญชนะควบกล้ำมีจำนวนเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยจากคำยืมภาษาต่างประเทศ อาทิ อินทรา จากภาษาสันสกฤต พบว่าใช้ /tʰr/ (ทร), ฟรี จากภาษาอังกฤษ พบว่าใช้ /fr/ (ฟร) เป็นต้น เราสามารถสังเกตได้ว่า กลุ่มพยัญชนะเหล่านี้ถูกใช้เป็นพยัญชนะต้นเท่านั้น ซึ่งมีเสียงพยัญชนะตัวที่สองเป็น ร ล หรือ ว และกลุ่มพยัญชนะจะมีเสียงไม่เกินสองเสียงในคราวเดียว การผันวรรณยุกต์ของคำขึ้นอยู่กับไตรยางศ์ของพยัญชนะตัวแรก

สระ[แก้]

เสียงสระในภาษาไทยแบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ สระเดี่ยว สระประสม และสระเกิน สะกดด้วยรูปสระพื้นฐานหนึ่งตัวหรือหลายตัวร่วมกัน (ดูที่ อักษรไทย)

สระเดี่ยว หรือ สระแท้ คือสระที่เกิดจากฐานเพียงฐานเดียว มีทั้งสิ้น 18 เสียง อักษรโรมันที่กำกับเป็นระบบถอดอักษรของราชบัณฑิตยสถาน

ลิ้นส่วนหน้า ลิ้นส่วนหลัง ปากเหยียด ปากเหยียด ปากห่อ สั้น ยาว สั้น ยาว สั้น ยาว ลิ้นยกสูง /i/ –ิ i /iː/ –ี i /ɯ/ –ึ ue /ɯː/ –ื ue /u/ –ุ u /uː/ –ู u ลิ้นกึ่งสูง /e/ เ–ะ e /eː/ เ– e /ɤ/ เ–อะ oe /ɤː/ เ–อ oe /o/ โ–ะ o /oː/ โ– o ลิ้นกึ่งต่ำ /ɛ/ แ–ะ ae /ɛː/ แ– ae     /ɔ/ เ–าะ o /ɔː/ –อ o ลิ้นลดต่ำ     /a/ –ะ a /aː/ –า a

สระเดี่ยว

สระประสม

สระประสม คือสระที่เกิดจากสระเดี่ยวสองเสียงมาประสมกัน เกิดการเลื่อนของลิ้นในระดับสูงลดลงสู่ระดับต่ำ ดังนั้นจึงสามารถเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "สระเลื่อน" มี 3 เสียงดังนี้

• เ–ีย /iːa/ ประสมจากสระ อี และ อา ia
• เ–ือ /ɯːa/ ประสมจากสระ อือ และ อา uea
• –ัว /uːa/ ประสมจากสระ อู และ อา ua

ในบางตำราจะเพิ่มสระสระประสมเสียงสั้น คือ เ–ียะ เ–ือะ –ัวะ ด้วย แต่ในปัจจุบันสระเหล่านี้ปรากฏเฉพาะคำเลียนเสียงเท่านั้น เช่น เพียะ เปรี๊ยะ ผัวะ เป็นต้น

สระเสียงสั้น		สระเสียงยาว		สระเกิน
ไม่มีตัวสะกด	มีตัวสะกด	ไม่มีตัวสะกด	มีตัวสะกด	ไม่มีตัวสะกด	มีตัวสะกด
–ะ	–ั–¹	–า	–า–	–ำ	(ไม่มี)
–ิ	–ิ–	–ี	–ี–	ใ–	(ไม่มี)
–ึ	–ึ–	–ือ	–ื–	ไ–	ไ––⁵
–ุ	–ุ–	–ู	–ู–	เ–า	(ไม่มี)
เ–ะ	เ–็–	เ–	เ––	ฤ, –ฤ	ฤ–, –ฤ–
แ–ะ	แ–็–	แ–	แ––	ฤๅ	(ไม่มี)
โ–ะ	––	โ–	โ––	ฦ, –ฦ	ฦ–, –ฦ–
เ–าะ	–็อ–	–อ	–อ–²	ฦๅ	(ไม่มี)
–ัวะ	(ไม่มี)	–ัว	–ว–
เ–ียะ	(ไม่มี)	เ–ีย	เ–ีย–
เ–ือะ	(ไม่มี)	เ–ือ	เ–ือ–
เ–อะ	(ไม่มี)	เ–อ	เ–ิ–³, เ–อ–⁴

สระเกิน คือสระที่มีเสียงของพยัญชนะปนอยู่ มี 8 เสียงดังนี้

• –ำ /am, aːm/ am ประสมจาก อะ + ม (อัม)เช่น ขำ บางครั้งออกเสียงยาวเวลาพูด (อาม)เช่น น้ำ
• ใ– /aj, aːj/ ai ประสมจาก อะ + ย (อัย)เช่น ใจ บางครั้งออกเสียงยาวเวลาพูด (อาย)เช่น ใต้
• ไ– /aj, aːj/ ai ประสมจาก อะ + ย (อัย)เช่น ไหม้ บางครั้งออกเสียงยาวเวลาพูด (อาย)เช่น ไม้
• เ–า /aw, aːw/ ao ประสมจาก อะ + ว (เอา)เช่น เกา บางครั้งออกเสียงยาวเวลาพูด (อาว)เช่น เก้า
• ฤ /rɯ/ rue,ri,roe ประสมจาก ร + อึ (รึ)เช่น ฤกษ์ บางครั้งเปลี่ยนเป็น /ri/ (ริ)เช่น กฤษณะ หรือ /rɤː/ (เรอ)เช่นฤกษ์
• ฤๅ /rɯː/ rue ประสมจาก ร + อือ (รือ)
• ฦ /lɯ/ lue ประสมจาก ล + อึ (ลึ)
• ฦๅ /lɯː/ lue ประสมจาก ล + อือ (ลือ)

บางตำราก็ว่าสระเกินเป็นพยางค์ ไม่ถูกจัดว่าเป็นสระ

สระบางรูปเมื่อมีพยัญชนะสะกด จะมีการเปลี่ยนแปลงรูปสระ สามารถสรุปได้ตามตารางด้านขวา

¹ คำที่สะกดด้วย –ะ + ว นั้นไม่มี เพราะซ้ำกับ –ัว แต่เปลี่ยนไปใช้ เ–า แทน

² คำที่สะกดด้วย –อ + ร จะลดรูปเป็น –ร ไม่มีตัวออ เช่น พร ศร จร ซึ่งก็จะไปซ้ำกับสระ โ–ะ ดังนั้นคำที่สะกดด้วย โ–ะ + ร จึงไม่มี

³ คำที่สะกดด้วย เ–อ + ย จะลดรูปเป็น เ–ย ไม่มีพินทุ์อิ เช่น เคย เนย เลย ซึ่งก็จะไปซ้ำกับสระ เ– ดังนั้นคำที่สะกดด้วย เ– + ย จึงไม่มี

⁴ พบได้น้อยคำเท่านั้นเช่น เทอญ เทอม

⁵ มีพยัญชนะสะกดเป็น ย เท่านั้น เช่น ไทย ไชย

วรรณยุกต์[แก้]

เสียงวรรณยุกต์ ในภาษาไทย (เสียงดนตรีหรือเสียงผัน) จำแนกออกได้เป็น 5 เสียง ได้แก่

เสียงวรรณยุกต์	ตัวอย่าง	หน่วยเสียง	สัทอักษร
เสียงสามัญ (ระดับเสียงกลาง)	นา	/nāː/	[naː˧]
เสียงเอก (ระดับเสียงกึ่งต่ำ-ต่ำ หรือ ต่ำอย่างเดียว)	หน่า	/nàː/	[naː˨˩] หรือ [naː˩]
เสียงโท (ระดับเสียงสูง-ต่ำ)	น่า/หน้า	/nâː/	[naː˥˩]
เสียงตรี (ระดับเสียงกึ่งสูง-สูง หรือ สูงอย่างเดียว)	น้า	/náː/	[naː˦˥] หรือ [naː˥]
เสียงจัตวา (ระดับเสียงต่ำ-กึ่งสูง)	หนา	/nǎː/	[naː˩˩˦] หรือ [naː˩˦]

ส่วน รูปวรรณยุกต์ มี 4 รูป ได้แก่

• ไม้เอก ( -่ )
• ไม้โท ( -้ )
• ไม้ตรี ( -๊ )
• ไม้จัตวา ( -๋ )

ทั้งนี้คำที่มีรูปวรรณยุกต์เดียวกัน ไม่จำเป็นต้องมีระดับเสียงวรรณยุกต์เดียวกัน ขึ้นอยู่กับระดับเสียงของอักษรนำด้วย เช่น ข้า (ไม้โท) ออกเสียงโทเหมือน ค่า (ไม้เอก) เป็นต้น

ไวยากรณ์[แก้]

ภาษาไทยเป็นภาษาคำโดด คำในภาษาไทยจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปไม่ว่าจะอยู่ในกาล (tense) การก (case) มาลา (mood) หรือวาจก (voice) ใดก็ตาม คำในภาษาไทยไม่มีลิงก์ (gender) ไม่มีพจน์ (number) ไม่มีวิภัตติปัจจัย แม้คำที่รับมาจากภาษาผันคำ (ภาษาที่มีวิภัตติปัจจัย) เป็นต้นว่าภาษาบาลีสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาษาไทย ก็จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูป คำในภาษาไทยหลายคำไม่สามารถกำหนดหน้าที่ของคำตายตัวลงไปได้ ต้องอาศัยบริบทเข้าช่วยในการพิจารณา เมื่อต้องการจะผูกประโยค ก็นำเอาคำแต่ละคำมาเรียงติดต่อกันเข้า ภาษาไทยมีโครงสร้างแตกกิ่งไปทางขวา คำคุณศัพท์จะวางไว้หลังคำนาม ลักษณะทางวากยสัมพันธ์โดยรวมแล้วจะเป็นแบบ 'ประธาน-กริยา-กรรม'

การยืมคำจากภาษาอื่น[แก้]

ภาษาไทยเป็นภาษาหนึ่งที่มีการยืมคำมาจากภาษาอื่นๆค่อนข้างสูงมาก มีทั้งแบบยืมมาจากภาษาในตระกูลภาษาไท-กะได ด้วยกันเอง และข้ามตระกูลภาษา โดยส่วนมากจะยืมมาจากภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต และภาษาเขมร ซึ่งมีทั้งรักษาคำเดิม ออกเสียงใหม่ สะกดใหม่ หรือเปลี่ยนความหมายใหม่ อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างรวมกัน

บางครั้งเป็นการยืมมาซ้อนคำ เกิดเป็นคำซ้อน คือ คำย่อยในคำหลัก มีความหมายเดียวกันทั้งสอง เช่น

• ดั้งจมูก โดยมีคำว่าดั้ง เป็นคำในภาษาไต ส่วนจมูก เป็นคำในภาษาเขมร
• อิทธิฤทธิ์ มาจาก อิทธิ (iddhi) ในภาษาบาลี ซ้อนกับคำว่า ฤทธิ (ṛddhi) ในภาษาสันสกฤต โดยทั้งสองคำมีความหมายเดียวกัน

= คำจำนวนมากในภาษาไทย ไม่ใช้คำในกลุ่มภาษาไต แต่เป็นคำที่ยืมมาจากกลุ่มภาษาสันสกฤต-ปรากฤต โดยมีตัวอย่างดังนี้

รักษารูปเดิม หรือเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย

• วชิระ (บาลี:วชิระ [vajira]), วัชระ (สันส:วัชร [vajra])
• ศัพท์ (สันส:ศัพทะ [śabda]), สัท (เช่น สัทอักษร) (บาลี:สัททะ [sadda])
• อัคนี และ อัคคี (สันส:อัคนิ [agni] บาลี:อัคคิ [aggi])
• โลก (โลก) - (บาลี-สันส:โลกะ [loka])
• ญาติ (ยาด) - (บาลี:ญาติ (ยา-ติ) [ñāti])

เสียง พ มักแผลงมาจาก ว

• เพียร (มาจาก พิริยะ และมาจาก วิริยะ อีกทีหนึ่ง) (สันส:วีรยะ [vīrya], บาลี:วิริยะ [viriya])
• พฤกษา (สันส:วฤกษะ [vṛkṣa])
• พัสดุ (สันส: [vastu] (วัสตุ); บาลี: [vatthu] (วัตถุ))

เสียง -อระ เปลี่ยนมาจาก -ะระ

• หรดี (หอ-ระ-ดี) (บาลี:หรติ [harati] (หะระติ))

เสียง ด มักแผลงมาจาก ต

• หรดี (หอ-ระ-ดี) (บาลี:หรติ [harati] (หะระติ))
• เทวดา (บาลี:เทวะตา [devatā])
• วัสดุ และ วัตถุ (สันส: [vastu] (วัสตุ); บาลี: [vatthu] (วัตถุ))
• กบิลพัสดุ์ (กะ-บิน-ละ-พัด) (สันส: [kapilavastu] (กปิลวัสตุ); บาลี: [kapilavatthu] (กปิลวัตถุ))

เสียง บ มักแผลงมาจาก ป

• กบิลพัสดุ์ (กะ-บิน-ละ-พัด) (สันส: [kapilavastu] (กปิลวัสตุ); บาลี: [kapilavatthu] (กปิลวัตถุ))
• บุพเพ และ บูรพ (บาลี: [pubba] (ปุพพ))